Šta je inozitol i kako utiče na zdravlje i funkcije vašeg organizma?
Iako se inozitol često navodi kao vitamin B8, on zapravo nije vitamin, već vrsta šećernog alkohola sa nekoliko važnih funkcija. Utiče na delovanje insulina i može pomoći u poboljšanju mentalnog zdravlja, kao i kod određenih metaboličkih stanja, uključujući dijabetes.
Koje su glavne funkcije inozitola za ljudski organizam?
Ovaj nutrijent igra ključnu ulogu u održavanju opšteg zdravlja i pravilnog funkcionisanja organizma. Uključen je u različite biološke procese, od podrške kognitivnim funkcijama do regulacije nivoa šećera u krvi. U nastavku pišem detaljnije o tome kako inozitol deluje na ljudsko telo, te kako doprinosi poboljšanju pamćenja i fokusa, zdravlju nervnog sistema, regulaciji šećera u krvi, kao i zdravlju kose, kože i noktiju.
Kognitivne funkcije (poboljšanje pamćenja i fokusa)
Inozitol je esencijalan za pravilno funkcionisanje mozga. Istraživanja su pokazala da poboljšava memoriju, kognitivne sposobnosti i koncentraciju. Deluje kao posrednik u signalizaciji nervnih ćelija, što doprinosi boljem prenosu informacija između neurona.
Zdravlje nervnog sistema
Inozitol ima značajnu ulogu u zdravlju nervnog sistema time što pomaže u regulaciji nervnih impulsa i smanjuje rizik od neuroloških poremećaja. Osim toga, ima umirujuće dejstvo na nervni sistem, smanjujući simptome anksioznosti i stresa.
Regulacija nivoa šećera u krvi
Jedna od ključnih funkcija inozitola je regulacija nivoa šećera u krvi, odnosno poboljšanje osetljivosti na insulin, što može biti korisno kada je u pitanju insulinska rezistencija ili dijabetes tipa 2. Održavanjem stabilnog nivoa šećera, inozitol doprinosi opštem zdravlju metabolizma.
Kosa, koža i nokti
Kosa, koža i nokti mogu da izvuku puno benefita kada je u pitanju unos inozitola. On smanjuje pojavu akni i drugih dermatoloških problema, doprinosi jačanju kose, sprečava njen gubitak, kao i lomljenje noktiju. Sve to čini tako što poboljšava cirkulaciju krvi u vlasištu i doprinosi boljem snabdevanju folikula dlake hranjivim materijama.
Uloga u regulaciji rada polnih i tireodnih hormona
Inozitol igra ključnu ulogu u regulaciji rada polnih i tiroidnih hormona. Pomaže u ravnoteži hormona kao što su estrogen i testosteron, što je posebno važno za reproduktivno zdravlje i menstrualni ciklus. Takođe, inozitol može poboljšati funkciju tiroidne žlezde, podržavajući sintezu tiroidnih hormona, što je značajno za održavanje metabolizma i ukupnog energetskog balansa.
Izomeri inozitola
Izomeri inozitola su različite forme ovog jedinjenja, koje imaju istu molekularnu formulu, ali se razlikuju u rasporedu atoma.
Postoji devet izomera inozitola, a najpoznatiji među njima su mio-inozitol i kiro-inozitol. Svi ovi izomeri deluju različito na ljudsko telo i nalaze se u raznim namirnicama i tkivima.
Mio-inozitol
Mio-inozitol je najzastupljeniji izomer inozitola u prirodi i igra ključnu ulogu u mnogim biološkim procesima. Pomaže u regulaciji insulinske rezistencije, podržava rad ćelijskih membrana, što može poboljšati mentalno zdravlje, te uticati povoljno na imunitet. Mio-inozitol se često koristi kao dodatak ishrani za poboljšanje plodnosti i regulaciju menstrualnog ciklusa. Takođe, njegova upotreba može biti korisna kod žena, za sindrom policističnih jajnika (PCOS).
Hiro-inozitol
Postoje dva glavna oblika:
- D-hiro-inozitol – Ovaj oblik je poznat po svojoj ulozi u regulaciji insulina i metabolizmu glukoze. Često se koristi u dodacima ishrani za podršku metabolizmu šećera u krvi, te za regulaciju insulinske rezistencije.
- L-hiro-inozitol – U pitanju je optički izomer D-hiro-inozitola, ali se mnogo ređe spominje u literaturi i istraživanjima.
Koji su prirodni izvori inozitola?
Nalazi se u brojnim namirnicama, koje su lako dostupne i mogu biti deo svakodnevne ishrane. Ovaj nutrijent je ključan za mnoge fiziološke procese, a njegovo prisustvo u hrani omogućava održavanje adekvatnih nivoa u organizmu. U nastavku sam izdvojila najznačajnije prirodne izvore ovog nutrijenta, uključujući voće, žitarice, orašaste plodove, zeleno povrće i meso.
Voće (citrusi, banane, lubenice)
Citrusi, banane i lubenice su bogati prirodni izvori inozitola. Redovna konzumacija ovog voća može značajno doprineti poboljšanju opšteg zdravlja.
Integralne žitarice (pšenica, pirinač)
Integralne žitarice kao što su pšenica i pirinač takođe sadrže visoke količine inozitola. Uključivanje ovih žitarica u svakodnevnu ishranu može pomoći u održavanju stabilnog nivoa inozitola.
Orašasti plodovi (lešnik i badem)
Lešnici i bademi su među najbogatijim izvorima inozitola među orašastim plodovima. Osim što su ukusna i zdrava užina, takođe doprinose zdravlju nervnog sistema i metaboličkim funkcijama.
Zeleno povrće
Zeleno povrće, poput spanaća i brokolija, sadrži značajne količine inozitola. Ovo povrće sadrži i mnoge druge hranjive materije koje podržavaju opšte zdravlje, te ih uvek ističem kao važan dodatak svakom obroku.
Organsko meso
Meso organskog porekla, posebno organi kao što je jetra, takođe može predstavljati dobar izvor inozitola. Umerena konzumacija mesa može doprineti unosu inozitola, uz sve ostale esencijalne nutrijente.
Koji su najčešći simptomi deficita inozitola?
Nedostatak inozitola, može negativno uticati na različite aspekte zdravlja, manifestujući se kroz različiti niz simptoma koji mogu narušiti kvalitet života. U nastavku izdvajam najčešće.
Umor i glavobolja
Jedan od prvih znakova nedostatka inozitola mogu biti konstantan umor i učestale glavobolje. Ovi simptomi nastaju zbog poremećaja metabolizma i nervnih funkcija.
Iritabilnost i loše raspoloženje
Deficit inozitola može dovesti do anksioznosti i lošeg raspoloženja. To se dešava jer je ovaj nutrijent važan za različite hemijske procese koji utiču na stabilnost mentalnog zdravlja, pa njegov nedostatak može značajno narušiti emocionalno stanje čoveka.
Gubitak kose i lomljenje noktiju
Gubitak kose i lomljenje noktiju su takođe simptomi deficita. Ovi problemi nastaju zbog smanjenog snabdevanja hranjivim materijama koje su neophodne za rast i održavanje zdrave kose i noktiju.
Problemi sa probavom
Nedostatak inozitola može izazvati probleme sa probavom, uključujući nadutost, zatvor i opšti disbalans u digestivnom traktu. Ovaj nutrijent igra važnu ulogu u zdravlju creva i metaboličkim procesima.
Preporučeni dnevni unos
Preporučeni dnevni unos varira u zavisnosti od starosti, pola i opšteg zdravstvenog stanja. Za odrasle osobe, dnevna preporuka obično ne prelazi 20 grama, ali dnevno doziranje zavisi od individualnih potreba i zdravstvenih ciljeva. Preporučujem konsultacije sa lekarom pre nego što se odlučite na suplementaciju.
Dodaci i suplementi – da li su vam i u kojoj meri neophodni?
U nekim slučajevima, prirodni izvori možda neće biti dovoljni da zadovolje potrebe organizma za inozitolom, posebno kod osoba sa određenim zdravstvenim stanjima ili povećanim fizičkim naporima. Suplementi mogu biti korisni, ali je važno koristiti ih umereno i uz stručni nadzor kako bi se izbegle potencijalne nuspojave. Inozitol se obično uzima 1-2 puta dnevno, ali tačna doza i korišćenje zavisi od preporuke lekara ili uputstva na suplementu.
Ko sam ja?
Ja sam sertifikovani health coach, holistički nutricionista, autor šest knjiga, organizator najpopularnijeg detoks programa u regionu – “5 dana detoks program”, kao i idejni tvorac linije suplemenata pod brendom Totally Wellness, formulisanih u saradnji sa eminentnim evropskim naučnim timom.
Nakon ozdravljenja od karcinoma levog bubrega, od 2005. godine posvećena sam zdravom načinu života. Moj potpuni oporavak inspirisao je pronalaženje svrhe u daljem deljenju znanja o značaju zdrave ishrane i građenja kvalitetnih navika, te sam u Njujorku završila studije health coachinga, u Amsterdam “Kushi Institut”, a u Beogradu nutricionizam.
