Nervozna creva – Uzroci, simptomi, najbolji lek za nervozna creva
Nervozna creva, poznata i kao sindrom iritabilnog kolona (IBS), jedan su od najčešćih gastrointestinalnih poremećaja današnjice. Karakterišu ih hronični bolovi u stomaku, nadimanje, promenljiv ritam pražnjenja creva i drugi simptomi koji mogu značajno narušiti kvalitet života. Uprkos učestalosti, uzrok ovog sindroma nije u potpunosti razjašnjen, a pristupi lečenju variraju u zavisnosti od individualnih faktora. U ovom tekstu saznaćete šta izaziva nervozna creva, kako ih prepoznati, koji su najbolji načini za ublažavanje simptoma i kako sprečiti njihovu pojavu.
Šta je sindrom nervoznih creva i zbog čega se javlja?
U pitanju je funkcionalni poremećaj digestivnog trakta koji utiče na rad debelog creva, a često je praćen osetljivošću creva na određene faktore. Tačan uzrok nije poznat, ali istraživanja sugerišu da nekoliko faktora može doprineti njegovom nastanku, uključujući:
– Poremećaj u signalu između creva i mozga
– Preosetljivost crevnog zida na pokrete istezanja
– Neravnotežu crevne mikroflore
– Hormonalne promene
– Hronični stres i anksioznost
– Ishranu bogatu rafinisanim ugljenim hidratima, mlečnim proizvodima i zasićenim mastima
IBS nije opasan po život, ali može ozbiljno uticati na svakodnevno funkcionisanje i mentalno zdravlje osobe koja ga ima.
Koji su glavni simptomi sindroma nervoznih creva (iritabilnog kolona)?
IBS je čest poremećaj probavnog sistema koji može izazvati niz neugodnih simptoma, koji značajno utiču na kvalitet života. Iako uzrok ovog stanja nije potpuno jasan, veruje se da je povezan sa disfunkcijama u motoričkoj funkciji creva, preosetljivošću probavnog sistema i stresom. Simptomi IBS-a variraju od osobe do osobe, ali najčešći uključuju bolove u stomaku, promene u ritmu pražnjenja creva i nelagodnosti koje se mogu javiti uzrokovane dijarejom ili zatvorom. U nastavku su opisani neki od glavnih simptoma koji mogu ukazivati na prisustvo ovog poremećaja.
Abdominalni bolovi
Bolovi u stomaku su jedan od najčešćih simptoma IBS-a. Javljaju se zbog preosetljivosti crevnog zida i nepravilnih kontrakcija mišića creva. Bol može varirati od blagog nelagodnog osećaja do intenzivnih grčeva, često se pogoršava nakon obroka i smanjuje posle pražnjenja creva.
Učestala dijareja
Kod pojedinih osoba, sindrom iritabilnog kolona manifestuje se dominantno dijarejom. Stolica može biti tečna, praćena hitnim nagonom za pražnjenjem creva, što može značajno uticati na svakodnevne aktivnosti.
Naizmenična dijareja i zatvor
Jedan od izazova u lečenju IBS-a jeste nepredvidivost simptoma – kod mnogih pacijenata dolazi do smene dijareje i zatvora, što dodatno komplikuje ishranu i terapijski pristup.
Koji načini za ublažavanje simptoma najčešće pomažu?
IBS je hronični poremećaj koji utiče na funkciju probavnog sistema i izaziva simptome poput bolova u stomaku, nadutosti, dijareje ili opstipacije. Iako se uzrok IBS-a ne može potpuno eliminisati, postoje različiti načini za ublažavanje simptoma i poboljšanje kvaliteta života. Pristupi lečenju sindroma nervoznih creva obuhvataju promene u ishrani, upravljanje stresom, primenu lekova i probiotika, kao i druge strategije koje mogu pomoći u smanjenju tegoba. Svaka osoba sa IBS-om može reagovati različito na ove tretmane, pa je važno pronaći kombinaciju koja najbolje odgovara njenim potrebama.
Promena ishrane
Ishrana igra ključnu ulogu u kontroli simptoma sindroma nervoznih creva. Eliminacija hrane koja nadima, poput mahunarki, kupusa i gaziranih napitaka, može značajno poboljšati stanje creva. Povećanje unosa vlakana, posebno iz voća, povrća i integralnih žitarica, doprinosi boljoj funkciji probavnog sistema, dok hidratacija pomaže u održavanju pravilnog pražnjenja creva i smanjenju konstipacije. Takođe, neke osobe sa IBS-om prijavljuju poboljšanje kada smanje unos mlečnih proizvoda ili glutena, pa je testiranje eliminacije ovih namirnica korisno u utvrđivanju potencijalnih okidača.
Upravljanje stresom
Stres je jedan od glavnih okidača jer utiče na crevnu funkciju i može pogoršati bolove, nadutost i promene u pražnjenju creva. Tehnike relaksacije, poput joge, meditacije, i dubokog disanja, mogu pomoći u smanjenju nivoa stresa i poboljšanju zdravlja digestivnog sistema. Uvođenje redovnih sesija opuštanja u dnevnu rutinu može imati dugoročne koristi u smanjenju učestalosti simptoma.
Lekovi
Lekovi mogu biti korisni za ublažavanje simptoma, ali ih treba koristiti samo uz konsultaciju sa lekarom. Spazmolitici mogu smanjiti bolove u stomaku izazvane grčevima, dok probiotici mogu poboljšati ravnotežu crevne flore, smanjujući nadutost i poboljšavajući probavu. U nekim slučajevima, blagi laksativi mogu pomoći kod opstipacije, dok lekovi koji smanjuju dijareju mogu biti od koristi kod te vrste simptoma.
Probiotici
Probiotici su korisni u uspostavljanju zdrave crevne flore i smanjenju simptoma nervoznih creva. Ovi suplementi mogu poboljšati ravnotežu mikrobioma, smanjiti upalu i olakšati varenje, čime se smanjuje nadutost, bolovi i nepravilnosti u pražnjenju creva. Preporučuje se korišćenje probiotika sa sojevima Lactobacillus i Bifidobacterium, koji su pokazali pozitivne efekte u ublažavanju simptoma sindroma nervoznih creva.
Kako se dijagnostikuje sindrom nervoznih creva (iritabilnog kolona)?
Dijagnoza sindroma nervoznih creva (IBS) postavlja se na osnovu detaljne procene simptoma pacijenta, kao i isključenja drugih potencijalnih uzroka za iste simptome. Lekar će najpre analizirati simptome kao što su bol u stomaku, nadutost, dijareja ili opstipacija. Osim toga, obavljaju se i laboratorijski testovi, ultrazvuk abdomena i kolonoskopija, kako bi se utvrdilo da li postoje drugi poremećaji koji mogu izazvati slične simptome, kao što su upalne bolesti creva, celijakija ili rak. Dijagnoza IBS-a je obično postavljena kada simptomi traju duži vremenski period, obično šest meseci ili više, i kada ne postoje drugi očigledni uzroci simptoma.
Kako se leči sindrom nervoznih creva (iritabilnog kolona)?
Lečenje ovog sindroma je vrlo individualno i obuhvata kombinaciju nekoliko pristupa koji su prilagođeni potrebama svakog pacijenta. Na prvom mestu, važno je uravnotežiti ishranu, što uključuje izbegavanje hrane koja može pogoršati simptome, kao što su masna hrana, začini ili mliječni proizvodi, i uključivanje hrane bogate vlaknima. U isto vreme, upravljanje stresom je ključni faktor, jer stres može značajno uticati na rad creva. Terapeutsku primenu probiotika takođe treba razmotriti, jer mogu doprineti poboljšanju ravnoteže crevne flore i smanjenju simptoma. U nekim slučajevima, lekar može preporučiti farmakološke tretmane koji uključuju lekove koji smanjuju bolove u stomaku, poboljšavaju rad creva ili regulišu dijareju i opstipaciju. Terapija je prilagođena specifičnim potrebama pacijenta, uz stalno praćenje i prilagođavanje tretmana.
Kada bi trebalo da se javite svom lekaru?
Iako su simptomi sindroma nervoznih creva često blagi i ne zahtevaju hitnu medicinsku intervenciju, postoje određeni simptomi koji mogu ukazivati na ozbiljnije stanje i zahtevaju promptnu medicinsku procenu. Ako primetite bilo koji od sledećih simptoma, odmah se obratite lekaru:
– Krv u stolici, što može ukazivati na infekciju ili ozbiljnije poremećaje u probavnom sistemu.
– Neočekivani gubitak težine, koji može biti znak ozbiljne bolesti kao što je rak.
– Noćni bolovi u stomaku, koji mogu ukazivati na inflamatorne bolesti creva.
– Hronične i intenzivne bolove u stomaku koji ne reaguje na uobičajene tretmane.
Ovi simptomi mogu biti znak ozbiljnih stanja kao što su upalne bolesti creva, karcinom ili druge gastrointestinalne bolesti, pa je važno da ih ne zanemarite.
Kako prevenirati pojavu sindroma nervoznih creva?
Prevencija zahteva celovit pristup zdravlju, koji uključuje promene u načinu života i navikama. Redovna fizička aktivnost, kao što je brza šetnja ili jogu, može poboljšati funkciju creva i smanjiti stres, koji je jedan od glavnih okidača za IBS. Osim toga, upravljanje stresom kroz meditaciju, duboko disanje ili relaksaciju može značajno uticati na smanjenje simptoma. Pravilna ishrana, koja uključuje unos vlakana, zdravih masti, voća i povrća, takođe igra ključnu ulogu. Hidratacija je od esencijalne važnosti, jer adekvatan unos vode može pomoći u održavanju ravnoteže creva i smanjenju simptoma poput konstipacije. Ove navike mogu smanjiti rizik od razvoja IBS-a i pomoći u održavanju zdravlja digestivnog sistema.
Koji probiotik se preporučuje za sindrom nervoznih creva?
Probiotici su korisni suplementi koji mogu pomoći u obnavljanju zdrave crevne flore i smanjenju simptoma sindroma nervoznih creva. Studije su pokazale da sojevi probiotika poput Lactobacillus i Bifidobacterium mogu biti posebno korisni u ublažavanju simptoma IBS-a, kao što su nadutost, bol u stomaku i poremećaji u pražnjenju creva. Ovi sojevi probiotika pomažu u ravnoteži mikrobioma creva i smanjuju upalu, što može doprineti boljoj funkciji probavnog sistema. Važno je odabrati probiotike koji su klinički testirani i preporučeni od strane stručnjaka za optimalne rezultate, jer različiti sojevi mogu imati različite efekte na simptome IBS-a.
Ko sam ja?
Ja sam sertifikovani health coach, holistički nutricionista, autor šest knjiga, organizator najpopularnijeg detoks programa u regionu – “5 dana detoks program”, kao i idejni tvorac linije suplemenata pod brendom Totally Wellness, formulisanih u saradnji sa eminentnim evropskim naučnim timom.
Nakon ozdravljenja od karcinoma levog bubrega, od 2005. godine posvećena sam zdravom načinu života. Moj potpuni oporavak inspirisao je pronalaženje svrhe u daljem deljenju znanja o značaju zdrave ishrane i građenja kvalitetnih navika, te sam u Njujorku završila studije health coachinga, u Amsterdam “Kushi Institut”, a u Beogradu nutricionizam.
